Michniów

Hans Frank w Kielcach, Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie.

Michniów, niewielka wieś w pobliżu Suchedniowa. Tu wojna odcisnęła najstraszliwsze piętno. Wybuch konfliktu militarnego, wkroczenie Wehrmachtu, wprowadzenie i stałe zaostrzanie prawodawstwa niemieckiego, kontyngenty, pogarszanie się warunków ekonomicznych, pacyfikacja. Miejscowe dzieci i młodzież były świadkami zniszczenia księgozbioru szkolnego przez żołnierzy Wehrmachtu. Był to symbol instalowania nowej niemieckiej władzy, złowrogiej dla polskich dzieci.

Longin Wikło i Waldemar Gruba, przedwojenny Michniów,
Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie.

W samym Michniowie już w 1939 r. działała siatka konspiracyjna, którą kierował Hipolit Krogulec ps. Albiński. We wsi zorganizowano oddzielny pluton Armii Krajowej, pod kryptonimem „Kuźnia”, którego dowódcą był Władysław Krogulec, ps. Wiktor, a jego zastępcą Franciszek Brzeziński. Działalność konspiracyjna pomimo zagrożenia przyciągała wielu mieszkańców tej miejscowości, w tym młodzież.

To zaangażowanie skutkowało pacyfikacją wsi. 12 lipca 1943 r. o świcie Michniów został otoczony przez szczelny kordon niemieckich policjantów. Podczas akcji pacyfikacyjnej zginęli mężczyźni zamordowani nieopodal szkoły i spaleni żywcem w stodołach, a także dwie kobiety oraz pięcioro dzieci w wieku od pięciu do piętnastu lat.

Szare Szeregi działające w Suchedniowie zareagowały. Młodzież wyraziła swój sprzeciw wobec bestialstwa niemieckiego. Wzdłuż toru kolejowego przebiegającego niedaleko miejscowości ustawiano tablice z  napisem w języku niemieckim: Waffen SS habenhier in Dorf Michniów 200 Männen, Frauenund Kinder ermordetunsdisesDorfverbant, oraz Deutsche Katyń. Tablice te wykonali sami harcerze. Kilka dni po pacyfikacji dziewięcioletnia wówczas Jolanta Franke (Cholewińska), powracając z matką ze wsi Wzdół, gdzie się ukrywały, do rodziny w Skarżysku, przechodząc ponownie przez wieś widziała napis: … na tablicy zamiast Michniów ktoś napisał Katyń, wtedy jeszcze nie wiedziałam co to znaczy.

Katyń, grafika Klaudia Biela – Marzec.

Mała Jolanta widziała wieś zniszczoną, obróconą w gruzy bowiem 13 lipca Niemcy ponownie wkroczyli do Michniowa, mordowali, niszczyli i palili. Tego dnia śmierć poniosły kolejne 102 osoby, w tym najmłodsza ofiara bestialstwa 9-dniowy Stefanek Dąbrowa. Ogółem zginęło 204 mieszkańców miejscowości, w tym 48 dzieci. We wsi pozostały jedynie zgliszcza…

Michniów po pacyfikacji z dn. 12 i 13 lipca 1943 r., Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej.